شرکت تایوانی TSMC، بزرگ‌ترین تولیدکننده تراشه‌های پیشرفته جهان، درحال بررسی راه‌اندازی یک کارخانه تولید تراشه در امارات متحده عربی است. طبق گزارش بلومبرگ، این شرکت طی ماه‌های اخیر مذاکراتی با مقامات دولت دونالد ترامپ از جمله نماینده ویژه آمریکا در امور خاورمیانه، «استیو ویتکاف»، و همچنین شرکت سرمایه‌گذاری «MGX»، تحت نظارت برادر رئیس‌جمهور امارات، داشته است.
طرحی که درحال بررسی است، احداث یک کارخانه عظیم تولید تراشه شامل مجموعه‌ای از 6 کارخانه مشابه با آن چیزی است که TSMC هم‌اکنون در آریزونای آمریکا می‌سازد. هنوز هزینه احتمالی ساخت چنین مجموعه‌ای در امارات مشخص نیست؛ اما برای مقایسه، هزینه پروژه فونیکس این شرکت در آمریکا 165 میلیارد دلار برآورد شده است.
ارزیابی ساخت کارخانه تراشه‌سازی TSMC در امارات
این پروژه در صورت اجرایی شدن می‌تواند نقطه عطفی در مسیر توسعه جهانی TSMC باشد و امارات را به بازیگری کلیدی در زنجیره تأمین تراشه‌ها و هوش مصنوعی در منطقه خاورمیانه تبدیل کند. البته هنوز زمان‌بندی دقیق ساخت این کارخانه مشخص نیست و آغاز عملیات ساخت‌وساز ممکن است چندین سال زمان ببرد.
بااین‌حال، ادامه این پروژه وابسته به تأیید نهایی از سوی دولت ایالات متحده است؛ جایی که برخی مقامات دولت ترامپ نسبت به پیامدهای امنیتی و اقتصادی گسترش فعالیت TSMC به منطقه خلیج فارس ابراز نگرانی کرده‌اند. به‌ویژه، این نگرانی وجود دارد که سرمایه‌گذاری احتمالی در امارات، پروژه عظیم TSMC در آمریکا را تحت‌الشعاع قرار دهد و از نظر منابع مالی یا مدیریتی به آن آسیب بزند.
TSMC تاکنون در پروژه ساخت کارخانه در آمریکا 6.6 میلیارد دلار کمک دولتی دریافت کرده و از زمان دولت اول ترامپ، همکاری نزدیکی با واشنگتن داشته است. به همین دلیل، مدیران این شرکت نسبت به حساسیت‌های سیاسی در خصوص تأسیسات خارج از مرزهای آمریکا آگاه هستند. سخنگوی TSMC از اظهارنظر درباره این گزارش خودداری کرده و اعلام کرده تمرکز شرکت روی پروژه‌های فعلی است.
در دوره ریاست‌جمهوری جو بایدن، مذاکراتی برای ساخت کارخانه TSMC در امارات انجام شد، اما به‌دلیل مخالفت این کشور با شروط سخت‌گیرانه آمریکا از جمله حق اولویت در دسترسی به ظرفیت تولید و کنترل عملیاتی واشنگتن بر آن، این گفتگوها به بن‌بست رسیدند. به‌طور هم‌زمان، سامسونگ نیز مذاکرات مشابهی را برای حضور در امارات آغاز کرده بود.
با بازگشت ترامپ به کاخ سفید، تلاش‌های امارات از سر گرفته شد. این کشور علاوه‌بر پیگیری مجدد طرح احداث کارخانه، خواستار دسترسی آسان‌تر به تراشه‌های انویدیا برای مراکز داده خود شده است؛ موضوعی که در دوره بایدن با محدودیت‌هایی مواجه بود. بر اساس گزارش‌ها، برخی مقامات تیم ترامپ، از جمله «دیوید ساکس»، از توسعه زیرساخت‌های هوش مصنوعی آمریکایی در جهان حمایت می‌کنند تا نفوذ چین در این حوزه محدود شود.
برخی مقامات ارشد دولت ترامپ همچنان با احداث کارخانه TSMC در امارات مخالف‌اند. آنها نگران‌اند این تأسیسات علاوه‌بر تهدید پروژه آریزونا، در بلندمدت به نفع چین یا حتی ایران تمام شود؛ به‌ویژه اگر روابط سیاسی منطقه تغییر کند.
درحالی‌که آمریکا می‌تواند تا حدی بر صادرات تراشه‌ها یا فعالیت مراکز داده نظارت داشته باشد، اما ساخت یک کارخانه کامل در خاک امارات به معنای دسترسی کامل این کشور به فناوری تولید تراشه و دانش فنی آن خواهد بود؛ امری که از منظر امنیتی برای واشنگتن نگران‌کننده است.
